ΠΑΛΑΙΟΠΑΝΑΓΙΑ
ΜΑΝΩΛΑΔΑΣ

Μοναδική σε θρησκευτική αξία και εξαίρετο δείγμα αρχιτεκτονικής η Παλαιοπαναγιά, ο Ιερός Ναός Κοιμήσεως της Θεοτόκου, βρίσκεται στο κοιμητήριο της Παλαιάς Μανωλάδας-Κυλλήνης στη Βόρεια Ηλεία, κοντά στην παραθαλάσσια μεσαιωνική θέση «Κουνουπέλι». Η κατασκευή της χρονολογείται από την περίοδο της Φραγκοκρατίας γύρω στο 1300 μ.Χ.

Ο ναός έχει κάτοψη σχήματος ελεύθερου σταυρού με νάρθηκα που σχηματίζει περίστωο σε σχήμα «Π» και απολήγει ανατολικά σε τρίπλευρη αψίδα. Το μνημείο, που διατηρείται σε αρκετά καλή κατάσταση, ξεχωρίζει για τον πλούσιο διάκοσμο σε αψίδα και τρούλο, όπου κυριαρχούν οι οδοντωτές ταινίες και οι μαίανδροι. Στο εσωτερικό ο ναός φέρει δύο τοιχογραφικά στρώματα, εκ των οποίων το παλαιότερο διατηρείται αποσπασματικά.

Στο βόρειο παρεκκλήσι, που ήταν αφιερωμένο στον Άγιο Νικόλαο, κυριαρχούν σκηνές από τον βίο του αγίου και η υπερμεγέθης προτομή του, ενώ στο νότιο παρεκκλήσι σώζονται παραστάσεις εσχατολογικού περιεχομένου.